ÇOCUKLARIN “HAYIR” KELİMESİNE OLUMSUZ TEPKİLERİ

ÇOCUKLARIN “HAYIR” KELİMESİNE OLUMSUZ TEPKİLERİ

Çocuğuma “Hayır!” kelimesini söylediğim zaman kendini yerlere atıyor. Ağlama krizlerine giriyor, kendisine ve çevresine zarar veriyor. Ne yapacağımı bilemiyorum.” diyorsanız bu yazıyı muhakkak okumalısınız.

Öncelikle “Hayır” kelimesine bir bakalım. Çocuğun davranışlarını ketleyen, kısıtlayan bir sözcük. Genellikle ebeveynlerin çocuklarına 18 aylıktan itibaren daha fazla kullandığını görüyoruz. Yürümeye başlayan çevresini, etrafını merak eden çocuğumuz kural ve sınır tanımamaya başlar. Yürümeye başlayan çocuk için ulaşabildiği her yer oyun ve keşif alanı olmuştur. Bu dönemde ailenin istemediği, kendisine zarar verebilecek durumlar olabilmektedir. Örneğin yüksek bir yerden atlamak isteyen çocuğumuzun arkasında emniyetini sağlayarak daha alçak yerden atlamasına olanak verebiliriz. Ailenin ceza odaklı hayır kelimesini kullanması ya da sınırlar koyması çocuğumuza engel olamamaktadır. Çocuğumuz için doğru düzenlenmiş bir alan oluşturmalı ve keşfine rehberlik etmelisiniz. Daha küçük yaşlarda keşif dönemlerinde sürekli “hayır” sözcüğünü kullanmanız çocuğunuzda tesir etmemeye ve agresyonunu artırmaya sebebiyet verebilmektedir.

“Çocuğuma “Hayır!” kelimesini söylediğim zaman kendini yerlere atıyor. Ağlama krizlerine giriyor, kendisine ve çevresine zarar veriyor. İş işten geçti, sürekli hayır dedim. Kural ve sınır tanımaz bir çocuk oldu baş edemiyorum. Ne yapacağım?” 

Ailelerden en çok duyduğum sorulardan biri. Öncelikle çocuğumuza sürekli hayır demeyi bırakmalıyız. Hayır kelimesini doğru zamanda ve gerektiği yerde kullanmalıyız. Eğer kullanıyorsak nedenini açıklamalıyız. 5 yaş üzeri bir çocuğa “Hayır koşma!” demek yerine “Sanırım benimle yarış yapmak istiyorsun ama ben bugün koşamayacak kadar yorgunum. Sen tek başına bu şekilde koşarsan benden uzaklaşırsın karşına araba çıkabilir, seni tutamayabilirim. Ayrıca çok terlemişsin bu seni hasta edebilir. Bu yüzden doktora gitmek istemezsin değil mi? Hadi gel elimi tut bir dahakine beraber koşarız.” Bu şekilde nedenleriyle açıklamak, çocuğumuzu anlamak, onu anladığımızı hissettirmek aranızdaki güveni artıracaktır. Siz açık ve net olduğunuz için zamanla size karşı isteklerini söyleyen, yapmak istediklerini planlayan yerinde doğru davranış sergileyen bir çocuk olacaktır.

“Hayır” kelimesini kullanıyor isek net durmalı yapmasını istemediğimiz, yapamayacağımız, gerçekleştiremeyeceğimiz durumlarda çocuğumuza taviz vermemeliyiz. Örneğin çocuğumuz bir şey istediğinde alamayacaksak neden alamayacağımızı anlatmalı ve kesin bir dille ifade ederek reddetmeliyiz. Ağladığında ve kriz geçirdiğinde görmezden gelmeli çocuğumuzun bu açıklamalara, yeri geldiğinde beklemesi gerektiğine uyum sağlamasını istemeliyiz. Tabi ki hemen değil ama zamanla uyum sağlayacaktır. Ağladığında “Ah tamam! Hadi gel alalım.” gibi bir tutuma girer iseniz her reddettiğiniz de bu durumu kullanır. “Nasılsa ağlayınca bana alıyorlar.” düşüncesine girerek ağlamaya devam eder. Ayrıca çocuklar sınırlar içerisinde özgürlüğü severler. Çocuklarımıza ikili seçenekler ve alternatifler sunmalıyız. Örneğin, “Sana Elsa oyuncağını alamam. Çünkü buraya kıyafet almak için geldik. Oyuncak alacak paramız yok. Onun yerine üzerinde Elsa resmi olan çorap ya da tişört alabilirim. Hangisini istersin, gel bakalım.” diyebilmek her zaman daha etkilidir. Böylece çocuğun hayır kelimesine olan tutumu değişecektir.

Daha fazla bilgi ve merak ettikleriniz için danışmanlık hizmetimizden yararlanabilirsiniz.

Çocuk Gelişimci

DİDEM NALCIOĞLU