Hata Yapmanın Eşsiz Getirileriyle Tanışın!

‘Hata yapmak’ deyince hepimiz nasıl da dudak büküyoruz değil mi? Hata yapma fikri bile korkutucu geliyor bize, özel yaşamımızdan iş hayatımıza, hata yapmaktan kaçınmak için elimizden geleni yapıyoruz. Bu yazıda, sizleri hata yapmaya alışılmadık bir açıdan bakmaya davet ediyorum. Kim bilir, belki de hata yapmanın hiç bilmediğimiz eşsiz getirileri vardır…

Kendinize dürüstçe sorun: Yıllar geçip de şöyle bir geriye dönüp baktığınızda, ‘Ben hiç hata yapmadım, hiçbir pişmanlığım yok’ demek ister miydiniz? Eğer cevabınız evetse, henüz konfor alanından çıkıp kendi sınırlarınızı zorlamanın, potansiyelinizi keşfetmenin hata yapmaktan geçtiğini size anlatacak bir olay yaşamamışsınız demektir. Ne mi söylemek istiyorum? Çoğu zaman ‘başarısızlık’ olarak damgaladığımız hatalar, aslında birer ‘öğrenim fırsatı’. Siz yıllardır bir hata yaptığınızda, doğrudan hayıflanmaya başladığınız bir reaksiyon geliştirmiş olabilirsiniz ancak size bilmediğiniz bir şeyi söyleyim: Bugün olduğunuz muhteşem insanı, geçtiğimiz yıllarda yaptığınız yüzlerce hataya borçlusunuz. Sizi siz yapan onlardı ve onlar olmaya devam edecek.

Elbette ki, her hata yaptığınızda bunu doğal görmekten ve arkanızı dönüp gitmekten söz etmiyorum. Az önce de söylediğim gibi, hatalar bize bir şeyler anlatmak, bir şeyler göstermek için varlar ve onlara kulak verip, bir dahaki sefer benzer bir durumla karşı karşıya kaldığımızda aynı şekilde davranmamak için çaba sarf etmekten sorumluyuz. Ancak böyle yaparsak, ileriye gidebiliyor, gerçek anlamda gelişiyoruz. Bir örnek vereyim, diyelim ki bir yemek yarışmasındasınız ve jüriyi etkileyebilmek için spesifik bir yemeği en iyi şekilde pişirebilmeniz gerekiyor. Hazırlanırken defalarca kez hata yapıyorsunuz: Bir denemenizde tuzu fazla kaçırıyor, diğerinde yağı az atıyorsunuz. Belki 30 kere yapıyorsunuz aynı yemeği ve tüm önceki denemelerinizde yaptığınız hatalar birleşiyor, size harika dersler veriyorlar, ortaya çıkan sonuç kusursuz.

Tabii böyle bir sonuç alabilmek için, bir hata yaptığınızda, her şeyden önce onu kucaklamaya hazır olmanız ve karşınızda kendini anlatmak için çırpınan, ağlayan bir bebek olduğunu hayal etmeniz gerekiyor. Tek yapmanız gereken onu kucağımıza oturtup “gel, ne anlatmak istiyorsun bana?” diye sormak ve size anlattıklarına kulak vermek, bir sonraki adımınızı ise onları cebinize koyarak, aklınızdan çıkarmayarak atmak. Devam etmek, hep ileri gitmek…

Hatalarınızla iletişime geçmenin bir başka yolu da, onlar aracılığılya kendinizle konuşmak. Nasıl mı? En son ne zaman kendinize bir hata sonrası bu soruları sorduğunuzu bir düşünün:

• Neyi gözden kaçırdım?
• Neyi daha iyi yapabilirdim?
• Bir dahaki sefere hangi yolu izleyebilirim?

Mesela, hayatlarımızın büyük bir parçası olan post-it’lerin, aslında bir “hata” sonucu keşfedildiğini biliyor muydunuz? 3M şirketinde bir kimyager olarak çalışan Spencer Silver, 1980 yılında güçlü bir yapıştırıcı üretmek üzere başladığı çalışmalarının sonunda çok güçsüz bir yapıştırıcı üretebilmiş. Spencer gibi bir kimyager olan Arthur Fry ise, bu yapıştırıcıyı değerlendirebileceğini düşünerek, önce kitap sayfalarını birleştirmek için kullanmış. Bir süre sonra ise, aynı fikri temel alan, yapıştırıcıyla kaplanmış küçük post-it’ler piyasaya sürülmüş. Şimdi soruyorum size, sizce bu bir ‘başarısızlık’ örneği olabilir mi?

Gözünüze ‘hata’ gibi görünen her olayda, kendinize hatırlatabileceğiniz minik noktaları paylaşarak yazımı sonlandırmak istiyorum:

_Ortada bir hata varsa, demek gibi bir şeyler için harcanmış bir çaba, gösterilmiş bir emek de var. Bu gerçeğin yalnızca kendisi, tek başına, takdir edilmeye değer.

_Ortada bir hata varsa, beraberinde bir de o hatadan cebinize bir şeyler koyma ve bir dahaki sefere daha iyi olma fırsatı da var. Yani ‘hata yapmak’ aslında kendini geliştirmek için büyük bir fırsat.

_Son olarak, M.S. Forbes’un şu cümlesi hep aklınızda olsun: “Ders alınmış başarısızlık başarı demektir.”