Hayır Diyebilme Sanatı

Uzman Klinik Psikolog – Ece Mengütay

Hepimizin yaşamı büyük ya da küçük fark etmeksizin birçok sorumluluklarla dolu. Aile, iş, arkadaşlarımız derken bunların arasında kaybolup çoğu zaman kendimize odaklanmayı unutuyoruz. “Hiçbir şeye yetişemiyorum”, “Hiç boş vaktim yok”, “Kendime hiç zaman ayıramıyorum” gibi cümleler size de tanıdık geldiyse siz de hayatınızda “Hayır” kelimesini göz ardı ediyor olabilirsiniz.

Bazen etrafımızdaki insanları kırmamak için, bazen uyum bozan biri gibi gözükmemek için, bazen herkes bizi sevsin, kabullensin arzusuyla ya da farklı sebeplerle kimi zaman farkında bile olmadan bize sunulan önerilere çoğunlukla “Evet” deriz. Bunların sonucunda ise kendimizi belki de yapmayı hiç istemediğimiz bir şeyi yaparken bulabiliriz veya asıl yapmak istediğimiz şeylerden vazgeçebiliriz.

“HAYIR” Diyebilmek, Kendinize Olan Saygınızı Gösterir

Daha önce hiç böyle düşünmemiş olabilirsiniz ama “Hayır” diyebilmek kendinize iyi bakmanın da bir yoludur aslında. Tıpkı iyi beslenmek, iyi uyumak veya spor yapmakta olduğu gibi. Kendinize iyi bakmak demek ise, sizi besleyen ve enerjinizi yükselten şeylerle uğraşmak demektir zaten. Bunlara zaman bulmanın yolu da zamanınızı alan diğer işleri elemekten geçmektedir.

“Hayır” diyebilmeyi öğrenmek aslında düşündüğünüz kadar da zor değildir üstelik. Sadece birkaç şeyi hatırlamak size oldukça yardımcı olacaktır.

Neden “Hayır” dediğinizden emin olun: Eğer önceliklerinizin ve sizi mutlu eden şeylerin farkında olursanız “Hayır” demek de daha kolay bir hale gelecektir. Öncelikle birilerine istemeyerek “Evet” derken kendi kendinize ürettiğiniz bahaneleri bir kenara bırakın. Sonra isterseniz hayatınızda kime ve neye daha fazla zaman ayırmak istediğinizin bir listesini yapabilirseniz. Sonuçta hepimize keyif veren şeyler farklıdır aslında. Bazılarımız bir hobiyle uğraşmayı tercih eder, bazılarımız doğada zaman geçirmeyi, bazılarımız seyahat etmeyi… İşe yaptığınız bu listeyi uygulamakla başlayabilirseniz gerisi de kendiliğinden çorap söküğü gibi gelecektir zaten.

Karşınızdaki insana değil, onun isteğine “Hayır” deyin: Karşınızdaki kişiyi kırmamak veya aranızdaki ilişkiyi korumak için “evet” demekten vazgeçin. Onun isteğini reddetmeniz demek sadece o durumu istemediğiniz anlamına gelir. Yani aslında bu karşınızdaki kişiliğiyle ilgili değildir. “Hayır” derken elbette kibar olmalısınız ama sağlam bir duruş da göstermelisiniz. Bu davranışınız karşınızdaki insanın sizi daha iyi anlamasını sağlayacaktır.

Sebeplerinizi açıklayın: Karşınızdaki insan böyle durumlarda genelde sizden bir açıklama bekler. Sebebinizi belirtirken uzun açıklamalar yapmak yerine kısaca neden onu reddettiğinizi açık ve net bir şekilde dile getirebilirsiniz.

Cevabınızı ertelemeyin: Bazı durumlarda karşınızdaki kişiye hayır demek normalden daha zor gelebilir. Ama eğer cevabınızı çok geciktirir ve karşınızdakini “belki” sözcükleriyle oyalarsanız durumu daha da kötüleştirmiş olursunuz. Kendinizi karşınızdakinin yerine koyarsanız da uzun süreli geçiştirmelerin pek de kibarca olmadığını görebilirsiniz.

Karşınızdakine alternatifler sunun: Bir teklifi reddederken başka bir alternatif sunmak oldukça etkili bir yöntemdir. Örneğin, uzun zamandır görüşmediğiniz bir arkadaşınız bu akşam plan yapmak istedi ancak siz hiç gitmek istemiyorsunuz. Bu akşam neden istemediğinizi söylerken sonrasında, “Bu akşam olmaz ama haftaya uygunum” diye bir öneride bulunabilirsiniz.

Uzman Klinik Psikolog Ece Mengütay