İçindeki Ses Hangi Kaygıya Ait?

Psikolog

Ceylin Kahya

07 Mayıs 2025

Kaygı Türlerini Tanımak ve Ayırt Etmek

Hepimizin zihninde zaman zaman beliren bir ses vardır. Bazen “Ya başaramazsam?”, bazen “Acaba insanlar benim hakkımda ne düşünüyor?”, bazense “Bir şey olacakmış gibi hissediyorum…” gibi cümlelerle belirir. Bu içsel ses, çoğu zaman kaygının bir yansımasıdır. Ancak bu kaygı hangi kaygıdır? Her içsel konuşma aynı sorunun işareti değildir. Bu yazıda en yaygın beş kaygı türünü ve onların iç seslerini keşfedeceğiz: Genel kaygı bozukluğu, sosyal kaygı, performans kaygısı, gelecek kaygısı ve sağlık kaygısı.

Genel Kaygı Bozukluğu (GAD): Bitmeyen Endişelerin Sesi

“Her şey yolunda gibi ama içimde kötü bir şey olacakmış hissi var…"

Genel kaygı bozukluğu, gerçek bir tehdit olmamasına rağmen sürekli bir endişe haliyle karakterizedir. Genel Kaygı Bozukluğu; sağlık, para, iş, aile gibi pek çok konuda aşırı ve kontrol edilemeyen kaygıları kapsar. İç sesimiz genellikle belirsiz ve çok yönlüdür. Bir konuya değil, birçok konuya aynı anda endişe duyabiliriz.

Sosyal Kaygı: Gözlerin Üzerinde Olduğunu Düşündüren Ses

“Kendimi rezil edeceğim. Ya saçma bir şey söylersem?”

Sosyal kaygı, bireyin sosyal ortamlarda yargılanacağı, küçük düşeceği ya da reddedileceği düşüncesiyle yoğun kaygı yaşamasıdır. Bu kaygı türü, özellikle kalabalık ortamlarda, sunum yaparken veya tanımadığı insanlarla etkileşim kurarken tetiklenir. İç ses, sürekli olarak “Nasıl görünüyorum?” ya da “Onlar ne düşünüyor?” şeklinde işler.

Performans Kaygısı: Mükemmel Olmaya Zorlayan Ses

“Ya hata yaparsam? Ya yeterince iyi değilsem?”

Sıklıkla öğrencilerde, sanatçılarda, sporcularda ya da sınavlara hazırlanan bireylerde görülen performans kaygısı, başarısızlık korkusu üzerine kuruludur. Bu iç ses, mükemmeliyetçiliği körükler ve kişinin kendi potansiyelini sergilemesini engelleyebilir. Kaygı, yalnızca başarıyla ilgili değil, başaramamanın sonuçlarıyla da ilgilidir.

Gelecek Kaygısı: Belirsizlikle Savaşan Ses

“Ya işler istediğim gibi gitmezse? Ya hayal ettiğim hayatı kuramazsam?”

Geleceğe dair yoğun belirsizlik hissi, kişinin zihnini sürekli kurgu senaryolarla meşgul eder. “Ya olmazsa?”, “Ya yalnız kalırsam?”, “Ya iş bulamazsam?” gibi düşünceler, kişinin bugünü yaşamasını engeller. Bu tür kaygılarda zaman genellikle hep "ileride bir yerde" yaşanır. Mevcut an, yalnızca hazırlık sahnesidir.

Sağlık Kaygısı: Bedenini Dinleyen ve Korkan Ses

“Bu ağrı bir şeyin habercisi olabilir mi? Ya ciddi bir hastalığım varsa?”

Sağlık kaygısı, bireyin bedenindeki en küçük belirtiyi bile ciddi bir hastalığın işareti olarak yorumlamasıyla ortaya çıkar. İç ses, bedenin her sinyalini analiz eder, yorumlar ve sıklıkla en kötü senaryoya ulaşır. Gerçek bir sağlık sorunu olmasa da kaygı son derece yoğundur.