Kendi Yoluna Taş Koymak: Öz Sabotaj

Psikolog | Öğrenci Danışmanlığı | Çift Danışmanlığı | Bireysel Görüşme

Hümeyra Gümüş

27 Ekim 2025

Kendi Yoluna Taş Koymak: Öz Sabotaj Nedir ve Nasıl Önlenir?

Sen de Kendini Engelliyor Olabilirsin

Hayatta ilerlemek istediğin anda, kendini geri çektiğini fark ettin mi hiç?

Sunuma hazırlanmak istiyorsun ama erteliyorsun, ilişkide bir adım atmak istiyorsun ama vazgeçiyorsun…

Bazen en büyük engel, dışarıda değil, içimizde saklıdır. Buna psikolojide öz sabotaj denir.

Öz sabotaj, kişinin kendi potansiyelini farkında olmadan engellemesi, kendi yoluna taş koymasıdır. Çoğu zaman bilinçdışından gelir ve geçmiş deneyimler, düşük özsaygı ya da başarısızlık korkusu ile beslenir. İlginç olan, bu davranışların çoğu zaman kişinin kendini koruma amacıyla ortaya çıkmasıdır.

Kontrol İllüzyonu: Kendini Sabote Etmenin Parlak Maskesi

Kendini sabote etmek, “kontrol illüzyonu” ile sıkı sıkıya bağlıdır. Başarısız olursan en azından “denemedim” diyebilirsin. Böylece kontrolü elde tutuyor gibi hissedersin.

Erteleme, mükemmeliyetçilik, riskten kaçınma, yarım bırakılan projeler.. Bunların hepsi, başarısızlık korkusunu yönetmenin farklı yollarıdır. Ama sonuçta bu “güvenlik alanı”, zamanla bir psikolojik kafese dönüşür.

Kişi dışarıdan temkinli görünse de, en büyük korkusu olan başarısızlıkla yüzleşmez. Oysa gerçek başarı, bazen başarısızlığı deneyimlemeyi gerektirir.

Kökene Yolculuk: Öz Sabotaj Nereden Geliyor?

Öz sabotaj çoğu zaman çocukluktan gelen inançlarla şekillenir:

• “Hata yaparsam sevilmem.”
• “Başarısız olursam hiç değerim kalmaz.”

Eleştirel ebeveyn sesi yıllar sonra kişinin kendi iç sesi olur:

“Yeterince iyi değilsin.” “Yine her şeyi mahvettin!" (Bu kısmı ebeveynlerinizin eleştirel sesleriyle doldurabilirsiniz.)

Kişi bilinçdışı bir şekilde, kendini koruduğunu zanneder ama aslında kendi önünü kapatır.

Bazıları için bu, koşullu sevgi ile bağlantılıdır: Çocukken yalnızca başarılı olduğunda takdir edilen biri, yetişkinlikte de kendini sabote etmeyi öğrenir. İçsel güvenlik arayışı, ironik biçimde özgürlüğünü kısıtlar.

Fark Etmek ve Dönüşüm

Öz sabotajı fark etmek, onu yenmenin ilk adımıdır. “Yine geri çekildim” demek yerine, “Neden böyle yaptım?” sorusunu sormak farkındalık yaratır.

Öz sabotaj, eski bir koruyucudur. Bir zamanlar seni hayal kırıklığından veya utançtan korumaya çalışmıştır. Ama artık görev süresi dolmuştur.

Dönüşüm, cezalandırmakla değil, anlamakla başlar. Her fark ettiğinde, bilinçaltının karanlık köşelerine ışık düşer. Ve “ya olmazsa” diyen o ses yerini, “ya olursa” diyen bir umuda bırakır.

Kendi yoluna taş koymayı bırakmak, kendine güvenmenin ve potansiyelini keşfetmenin ilk adımıdır.

“İçindeki engelleri fark etmek, özgürlüğe atılan ilk adımdır.”

~Psikolog Hümeyra Gümüş