Kimsin Sen?

Psikolog

Selin Türkmen

12 Ekim 2025

“İnsan ancak kendi seçimleriyle kendine ait olur.”

— Jean-Paul Sartre

Gerçekte sen kimsin? Senin kimliğini hangi özelliklerin belirliyor? İmajın mü önemli yoksa niteliğin mi?.. 

İnsanlık ilk tarihinden beri insanların belli başlı amaçları olmuştu. Bunlar avcılık toplayıcılıktan, statü ve imaja evrildi.  Ama sağlıklı benlik için statü ve imaj yeterli mi? Hayır. Self determination kuramına göre, insanın sağlıklı benliğine ulaşabilmesi için 3 içsel motivasyonu bulunmakta. 1) özerklik. Kişi kritik noktalarda kendi seçimlerini yapabiliyor mu?  2)yeterlilik kişi kendisini hangi alanlarda yeterli hissediyor. 3) aidiyet kişi anlamlı sebeplere sonuçlara erişebiliyor mu. Bu ihtiyaçlar doyurulduğunda, kişi kim olduğu konusunda bi tatmine ulaşır ve kendisini tanımlayabilir. Peki sen kendini ne kadar tanımlayabiliyorsun, bi egzersiz yapalım. Seni sen yapan 8 somut şey nedir? Bu bir sıfat, meslek vs değil, sadece sana ait olan gerçekler.. düşün ve 8 madde sırala..  

Gerçekte sen kimsin?”

İnsanlar, tarih boyunca kimliğini tanımlamak ve çevresine kimliğini kabul ettirebilmek için çeşitli yollar izlemiştir. İlkel çağlarda hayatta kalmak ve topluluk tarafından kabul edilmek birinci amaçken; modern dünyada bu arayış, statü, imaj ve görünür başarı gibi dışsal ögelere evrilmiştir.

Ancak bu , Kişisel imaj ve sosyal statü, bireyin öz kimliğini yansıtan gerçek bir nitelik midir, yoksa yalnızca dışsal bir kabuktur?

İnsan psikolojisini anlamada önemli kuramlardan biri olan Self-Determination Theory (Kendini Belirleme Kuramı), bu soruya derin bir perspektifle yaklaşır. Deci ve Ryan tarafından geliştirilen bu kuram, bireyin psikolojik olarak sağlıklı ve tutarlı bir kimlik oluşturabilmesi için üç temel ihtiyacının karşılanması gerektiğini savunur:

1. Özerklik (Autonomy): Kişinin kritik zamanlardaki kararları kendi iradesiyle alabilmesi.

2. Yeterlilik (Competence): Bireyin kendisini belli alanlarda yetkin ve başarılı hissedebilmesi.

3. Aidiyet (Relatedness): Anlamlı ilişkiler kurabilmesi, anlamlı sonuçlara erişebilmesi. 

Bu ihtiyaçların karşılanması, bireyin kendini gerçek anlamda “tanımasına” ve kimliğini sağlam temeller üzerinde geliştirmesine olanak sağlar. Ancak bu süreç soyut kavramların ötesinde, bireyin somut davranışları, alışkanlıkları ve yaşam pratikleri ile desteklenmelidir.

İşte bu noktada “Seni Sen Yapan 8 Somut Değer” egzersizi, kişinin kimliğini oluşturan içsel motivasyonların somut yansımalarını fark etmesine yardımcı olur.  Bu farkındalık, özerklik, yeterlilik ve aidiyet ihtiyaçlarının doyurulmasını destekler ve sağlıklı bir benlik gelişimine katkı sağlar.

⸻

🎯 Egzersiz: Seni Sen Yapan 8 Somut Değer

1. Adım: Kendini en iyi ifade eden, sana ait 8 somut şey yaz. (Kişi,anı,yer,eşya,fiziksel özellik vs)

2. Adım: Bu 8 özellikten, hayatından çıkarabileceğin 3 tanesini belirle.

3. Adım: Geri kalan 5 özellikten, senin için en az önemli olan 3 tanesini daha çıkar.

4. Adım: Geriye kalan 2 temel özelliği düşün ve değerlendir:

• Bu özellikler hayatının hangi dönemlerinde belirgindi?

• Şu anki hayatın ve hayallerinle ne kadar uyumlu?

• Seni nasıl etkiliyor, güçlendiriyor mu yoksa zorluyor mu?

Bu egzersiz, kimliğinin çekirdeğini fark etmeni sağlar ve sağlıklı benlik gelişimi için içsel motivasyonların somut temelini keşfetmene destek olur.

Kendini tanımak, sahip olduklarınla değil, vazgeçemediklerinle başlar.”