Okul Öncesi Çocuklarda Deprem Kaygısı

Sevgili Danışanlarım,

Biliyorsunuz ki hepimiz sözün bittiği yerdeyiz. Hepimiz ekranları başında ne yapacağımızı düşünüyoruz. Elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz. Umuyorum bugünleri de atlatacağız. Bana düşen görev çocuklarımızı en az hasarla nasıl koruyabiliriz, bunu aktarabilmek.

Şu günlerde hepimizin televizyonları açık ve konumuz ne yazık ki deprem bölgesi. Üzgünüz biliyorum ama bu süreçte fark ediyorum ki evde her şeyden habersiz olduğunu düşündüğümüz çocuklarımız durumdan etkilenmeye başlamışlar. Çocuklarımızın yanında haberleri izlememelisiniz. Özellikle okul öncesi dönemde çocuğunuza televizyon izletmemelisiniz. Haberlerdeki görüntüler, bizleri bile etkiliyorken çocuklar üzerinde travma yaratabilir. Çocuğunuzun televizyonu izlemediğini düşünseniz dahi yanında televizyonu açmamalısınız. İzlemiyor gibi görünseler de dinlediklerine emin olabilirsiniz. Çocuklar ebeveynlerinin gözlerindeki kaygı ve korkuyu hissederler. Kaygınızı hissettiğini düşünüyorsanız lütfen çocuğunuzla konuşun. Durumu açıklayın. Çünkü endişelenmesi gereken bir şey olabileceği düşüncesine kapılabilirler. Beraberinde çocuğunuzun duygularını da yansıtın. “Endişelisin biliyorum. Ama ben senin yanımdayım. Şuan güvendesin.” diyerek sarılmak çok önemli.

Depremin ne demek olduğunu bilmeyen çocuklar, sizlerin kaygısını gördükçe korkuları artabilmektedir. O nedenle depremin ne demek olduğunu yaşına uygun, basit ve kısa bir cümle ile açıklamanız en doğrusu olacaktır. Depremin de tıpkı bir yağmur – kar yağması gibi bir doğa olayı olduğunu açıklayın. Eğer yaşı anlamaya uygun ise bu sallanmanın binalara ve içinde yaşayan insanlara zarar verdiğini bu duruma üzüldüğünüzü ifade edebilirsiniz. Çocuğun yanında ağıt yakarak telaşlı değil ama sakin bir şekilde üzüntünüzü yaşayabilir, üzüntünüzün sebebini yine kısaca açıklayabilirsiniz. Çocuğunuz yaşadığınız duyguyu ağlayarak ifade edişinizi görebilir. Üzüntünüzü yok saymadığınızı ve kendisiyle paylaştığınızı, başka insanların acılarına empati duyduğunuzu gözlemlemeliler. Beraberinde çocuklarımıza güvende olduklarını, yanında olduğumuzu bizler için endişelenecekleri bir durum olmadığını söylemeli ve güvenle sarılmalısınız. Kaygıları azalana dek bunu yapmanız önem arz etmektedir. İstiyorsa geceleri çocuğun yanında yatmak, çocukla temas halinde olmak önemli. Kaygı durumu geçene kadar birlikte uyuyabilirsiniz.

Deprem sebebiyle evleri yıkılan marketler kapalı olduğu için yiyecek bulamayan insanlara beraber destek olabileceğinizi açıklayabilirsiniz. Beraber yardım kolileri hazırlayabilirsiniz.

Çocuklarınız oyunlarına bir anda depremi konu edinebilir. Anladığı ve yorumlayabildiği kadar oyunlarına yansıtabilir. Buradan şunu çıkarabiliriz, ufak da olsa bir kaygı ve bilinmezlik yaşıyor. Oyunlarında canlandırarak sakinleşmeye çalışıyor olabilir. Dikkatini başka yöne çekme ve bu oyunu değiştirmeye çalışmayın. Çok basit ve olumlu bir anlatımla beraber oynayabilirsiniz. Kurtaralım, itfaiye çağıralım, ambulansa çağıralım, doktor olup muayene edelim. Bu şekilde güven verici ve olumlu bir oyun akışında devam edebilirsiniz. Eğer oyunlarına bu şekilde yansıtmıyor ise beraber normal günlük akışta nasıl oyunlar oynuyorsanız etkili iletişimli oyunları oynamaya devam etmelisiniz. Kaygı durumu varsa lütfen oyun oynamaya özen gösterin. Sizinle oyun yoluyla iletişim kurması çocuğu rahatlatacaktır.

Çocukların yanında deprem ile ilgili konuşmalarınız derin ve üzücü olacağı için konuşmamaya özen göstermelisiniz. Deprem ve sonrasında olanlar okul öncesi çocuklar için oldukça soyut bir durum. Konuşmalar çocuğunuzun kaygı ve korkusu duymasına sebep olabileceğini unutmamalısınız. Çok üzücü bir durum ve herkes elinde geldiğince bir şeyler yapmaya çalışıyor. Ama çocuklarımızın bu durumu anlamlandıramayacağını onları da düşünmemiz gerektiğini unutmamalıyız. Rutinlerinize devam etmenizi rica edeceğim sizlerden.

Rutin aktiviteler çocukların güvende hissetmelerine, endişelenecek bir durum olmadığını gözlemlemelerine yardımcı olacaktır.

Böyle bir yazı paylaşmak durumunda olduğum için üzgünüm. Depremi yaşayan çocukların travmatik bir durum yaşadığı unutulmamalı. Psikologlar, çocuk gelişimciler, öğretmenler, pedagoglar ve çocukla ilgilenen uzmanlar bölgedeler. Bölgeye gitmeye hazırlananlar var. Bu süreçte sadece çocuk değil ebeveynler de çok etkilendiler. Çocuklar ailelerinin kaygı ve endişelerini hissederler. Ailelerin de bu süreçte destek alması çok önemli.

Hep birlikte saracağız inşallah yaralarımızı. Süreç ile ilgili elimden geleni yapmaya hazırım. Hepimize geçmiş olsun. Hepimizin başı sağolsun.

ÇOCUK GELİŞİMCİ VE OYUN TERAPİSTİ

DİDEM NALCIOĞLU