Sadece 90 Saniye: Duygular

Psikolog

Cansu Çifçi

04 Eylül 2025

Merak ettiniz mi hiç… Bir öfke, bir hayal kırıklığı, bir utanç anı… Ne kadar sürer gerçekten?

Yapılan araştırmalara göre duyguların biyolojik süresi yalnızca 90 saniyedir. Beynimizde bir duygu tetiklendiğinde, bu duyguya eşlik eden kimyasal tepkiler en fazla bir buçuk dakika boyunca vücutta etkili olur. Yani fiziksel düzeyde, o duygu bu süre içinde gelip geçer.

Ama hepimiz biliyoruz ki, çoğu zaman bu kadar kısa sürmez. Bir söz, bir bakış, bir olay… Bazen günlerce, aylarca, hatta yıllarca etkisinden kurtulamıyoruz.

Dr. Jill Bolte Taylor, Harvard Üniversitesi’nde nöroanatomi alanında çalışan bir beyin araştırmacısıdır. Kendi geçirdiği felç deneyimini de anlattığı “My Stroke of Insight” adlı kitabında ve TED konuşmasında duyguların beyindeki kimyasal etkisinin yaklaşık 90 saniye sürdüğünü ifade eder (Jill Bolte Taylor, My Stroke of Insight, 2008).

Taylor şöyle der:

“Bir duygusal tepki beyinde başlatıldığında, kimyasal süreci 90 saniye içinde tamamlanır. Bu süreden sonra hala aynı duyguyu hissediyorsam, bu artık benim düşünce kalıplarımın bir ürünüdür. ”Çünkü aslında biz o duyguyu değil, o duyguya yüklediğimiz anlamı zihnimizde taşımaya devam ediyoruz.

Farkındalık ve duygular

Burada devreye farkındalık giriyor. Duyguların bize anlatmak istediği bir şey var. Onlar aslında zihinsel düşmanlarımız değil; bedenimizin ve ruhumuzun bize gönderdiği mesajlardır. Öfke bir sınır ihlalini, üzüntü bir kaybı, utanç bir toplumsal uyumsuzluğu işaret edebilir. Ancak biz bu duyguları bastırdıkça, yok saydıkça ya da yargıladıkça daha da güçlenip içimizde kök salıyorlar.

Freud der ki; gömülü duygular dolaylı yollardan dışarı sızabilir, rüyalarla veya bedensel semptomlarla açığa çıkar. Bastırılan hiçbir duygu zihinden silinmez, yalnızca bilinçdışına itilir ve orada farklı biçimlerde kendini göstermeye devam eder. Örneğin, çocukluğunda öfkesini ifade etmesine izin verilmemiş bir birey, yetişkinlikte öfkelendiğini fark etmeyebilir; ancak bunun yerine sürekli mide ağrısı, kas gerginliği ya da açıklanamayan anksiyete atakları yaşayabilir. Freud’a göre bu tür semptomlar, bastırılmış duyguların dolaylı yollarla dışa vurumudur. Duygular ifade edilmedikçe, beden onları başka şekillerde konuşmaya zorlanır.