ÇOCUĞUMDA GELİŞİM GERİLİĞİ VAR, NE YAPMALIYIM?

Çocuk Gelişimci ve Oyun Terapisti – Didem Nalcıoğlu

ÇOCUĞUMDA GELİŞİM GERİLİĞİ VAR, NE YAPMALIYIM?

Sevgili Ebeveynler;

Çocuklarımızın gelişimi açısından 0-3 yaş aralığı büyük önem taşır.  Bu dönem oldukça hızlı gelişim gösterdikleri ve gelişimlerinin herhangi bir alanında duraksama mevcut ise erken müdahale ile yaşıtlarını hızlıca yakalayabildikleri bir gelişim aralığıdır. Bu dönem aralığında bir çocuğa sahip ebeveynler, muhakkak genel bir kontrol amaçlı çocuk gelişimcilere danışmalılardır.

Gelişim Geriliği Nedir?

Çocuk gelişiminde 5 temel gelişim basamağı vardır. Bunlar; motor gelişim, dil gelişimi, bilişsel gelişim, sosyal ve duygusal gelişim, öz bakım gelişimidir. Çocuklardan bu basamaklara göre, belli ay ve yaş dönemlerinde beklenen beceriler vardır. Biz çocuk gelişimciler, çocukları değerlendirirken gelişim basamaklarına göre çocukların yaşını, çevresel, nörolojik ve biyolojik durumunu baz alarak belli becerileri yerine getirmesini hedefleriz. Gelişim basamaklarından birinde ya da birkaçında yaşıtlarından geride gelişim göstermesine, gelişim geriliği denir.

Gelişim Geriliği Belirtileri Nedir?

Günümüzde en büyük belirtisi konuşma gecikmesidir. Çocuklar da iletişim becerilerinin gelişimi doğdukları andan itibaren başlar. Çocuğun ebeveyni ile göz teması kurması, karşılıklı etkileşimi, bulunduğu aya uygun sözcük sayısı, taklit becerisi çocukların gelişim sürecinde baz alınması gereken iletişim becerilerindendir. Bu becerileri yerine getiremeyen bir çocuk arkadaşlarıyla da nasıl iletişim kuracağını bilemez. Sosyal gelişimi yaşıtlarına oranla geri planda seyreder. 18 aylık bir çocuğun nesneleri işaret etmesi, ailesinin yüz ifadesini ve çıkardığı sesleri taklit etmesi, en az 6 sözcük biliyor ve söylüyor olması, kendisine bakan kişinin geldiğini veya gittiğini fark ediyor ve onunla göz teması kuruyor olması beklenir. 18 aylık bir çocuk bu becerileri gerçekleştirmiyor ise gelişim geriliği olduğunu söyleyebiliriz. Yalnızca iletişim değil diğer gelişim alanlarında da çocuklarda gelişim geriliği olabilir. Örneğin; fiziksel gelişim alanında çocuğun yürüme, koşma ve tutma gibi motor becerilerinde gerilik olabilir. Çocuk yaşından beklenen legoları birleştiremiyor olabilir. Kendine güvenerek yürüyemeyebilir. Bilişsel gelişim alanında; neden sonuç ilişkisi kuramama, problem çözme becerilerinin gelişmemesi, alternatif üretememe gibi gerilikler gözlemlenebilir. İşte bu bebeklere riskli bebekler diyor ve erken müdahale programı uygulayarak gelişimlerinin yaş aralığına uygun şekilde gelişmesini hedefliyoruz.

Gelişim Geriliği Nasıl Tedavi Edilir?

Öncelikle tedavi cümlesini kullanmak çok doğru değildir. Çünkü ilaç ya da takviye gıdalarla düzeltilecek bir durum değildir. Yazımın başında da dile getirdiğim gibi 0-3 yaş orası oldukça kritik bir dönemdir. Çocuğunuzun herhangi bir gelişim basamağında gerilik olduğunu düşünmüyor olsanız bile muhakkak kontrol amaçlı bir çocuk gelişimciye danışmalısınız.  Çocuğun gelişimini değerlendirmek için kullanılan birçok gelişim değerlendirme testleri bulunmaktadır. En yaygın kullanılanı ise Denver II testidir.

Gelişim geriliği olan çocuklarda, hangi basamağında gerilik gözlemlendiği saplanır. Örneğin, çocuğun dil gelişiminde gerilik var. 12 aylık bir bebek ve hiçbir sözcüğü yok. Babıldama evresini (baba, mama, dada vb.) dahi yaşamıyor. Bu çocukta göz teması, karşılıklı iletişim, kişiye ve nesneye olan ilgisi gözlemlenir. Nörolojik durumu değerlendirilir. Ev içi günlük yaşantısı, ailesiyle olan ilişkisi değerlendirilir. Sonrasında yoğun ilişki esaslı bir eğitime başlanır. Aileye nasıl ilişkisini artıracak ve karşılıklı etkileşimini artıracak şekilde oyunlar oynayacağı hususunda eğitimler verilir.