Maskeyi Önce Kendimize Takalım !

Uzman Aile Danışmanı

Dilara Yücedal

21 Mayıs 2025

Her ebeveyn çocuğunu en iyi şekilde yetiştirmek ister. Öyle ki bunu nasıl yapacakları konusunda sıklıkla endişe duyarlar, kendilerini geliştirmek için kitaplar, makaleler ve bilimsel yazılar okurlar. Bilimsel araştırma yapmak elbette ki önemli bir adımdır. Ancak çocuk yetiştirmek için göz ardı edilmemesi gereken en iyi yollarından birisi ise çocuğa iyi bir rol model olabilmektir. Diğer bir deyişle iyi bir çocuk yetiştirmek için bakım veren kişi önce kendisini iyi yetiştirmelidir.

Peki bunu nasıl yapacaklar? Sorunun cevabı aslında çok basittir ebeveynler ve bakım verenler çocuklarını nasıl yetiştirecekleri konusunda “maskeyi” ilk önce kendilerine takarak bunu yapacaklar. Ancak uygulaması emek isteyen bir süreçtir ki zaten çocuk yetiştirmek emek isteyen ömürlük bir süreçtir.

Hayatınız boyunca en az bir kere uçağa bindiyseniz ya da en az bir kere uçaklı bir film izlediyseniz muhakkak “maskeyi önce kendinize takın, ardından çocuklarınıza takın” ikazını işitmişsinizdir. Tıpkı bu ikazda olduğu gibi çocuk yetiştirmek için de önce kendimizi yetiştirmemiz gerekmektedir. Çünkü çocuklarımızın sosyal becerilerini geliştirmesi bizim çevremizdekilere ve onlara karşı olan davranışlarımıza bağlıdır.

Bireylerin karşılarındaki bireylere duygu, düşünce ve isteklerini doğru bir şekilde iletebilmelerini sağlayan birtakım sosyal becerileri vardır ve bu sosyal becerileri öğrendikleri ilk yer anne-babaları ya da onlara bakım veren diğerlerinin onları yetiştirdiği ortamlar ve ebeveynlik stilleridir. Diana Baumrind otoriter, demokratik ve izin verici olmak üzere 3 ebeveynlik sitillerinden bahsetmektedir. Bunlardan kısaca bahsetmek gerekirse çocuklarını yetiştirirken demokratik bir tavır sergileyen ve destekleyici olan ebeveynlere demokratik ebeveynler, çocuklarını yetiştirirken otokratik ve baskıcı bir tavır sergileyen ebeveynlere otoriter ebeveynler ve çocuklarını yetiştirirken hiçbir denetim ve kural koymaksızın izin verici bir tavır kullanan ebeveynlere ise izin verici ebeveynler denmektedir. Hangi ebeveynlik stilini benimsediğiniz çocuğunuzun davranışının şekillenmesine neden olur. Örneğin demokratik ebeveynlik stilini benimseyen ailelerde yetişen çocuklar sosyal konularda gelişim ve öz saygı konularında kendisini geliştirirken, otoriter ailelerde büyüyen çocuklar daha fazla kaygılı, mutsuz ve saldırgan davranışlar sergilemeye meyilli olmaktadır. Bununla beraber izin verici ailelerde yetişen çocukların ise saldırganlık eğiliminin daha yüksek ve akademik başarılarının daha düşük olduğu görülmektedir. Dolayısıyla ebeveynlerin sergiledikleri ebeveynlik stilleri yani çocuklarına davranış biçimleri çocuklarının dışarıdaki insanlara nasıl davranacağını belirlemektedir.

Öte yandan ebeveynlerin ya da bakım verenlerin çocuklarına karşı olan davranışlarının yanı sıra birbirlerine karşı ve dışarıdaki insanlara karşı tavır ve tutumları da çocuklarının sosyal becerileri üzerinde etkili olmaktadır. Çocuklar tıpkı bir kayıt cihazı gibi sizin fark etmediğiniz anlarda dahi sizin birbirinize ya da dışarıdaki bireylere karşı olan tavır ve davranışlarınızı kaydeder ve zamanı gelince hem size karşı hem de etrafındaki diğer bireylere karşı kaydettiği bu tavır ve davranışları sergiler. Öyle ki siz kaydetmediğini sandığınız zamanlarda dahi yaptığınız bir hareketle yüzleşebilirsiniz.

Sonuç olarak iyi bir çocuk yetiştirmek sizin kendinizi ne kadar yetiştirdiğinize bağlıdır. Onun için kendinizi yetiştirin ve çocuğunuzda görmek istediğiniz hareketleri sergileyin. Bu hemen olacak bir durum değil sabır gerektiren bir süreçtir.