Yeme Bozuklukları

Uzman Klinik Psikolog

Oğuzhan Akçadağ

15 Eylül 2025

Yeme bozuklukları, bireylerin yeme davranışlarını etkileyen ciddi zihinsel sağlık sorunlarıdır. Bu bozukluklar, beden imajı, kilo kaygısı ve duygusal durumlarla sıkı bir ilişki içerisindedir. Anoreksiya nervoza, bulimia nervoza ve binge eating disorder (aşırı yeme bozukluğu) gibi farklı türleri bulunmaktadır. 

Yeme Bozukluklarının Türleri

1. Anoreksiya Nervoza: Bu bozukluk, kişinin sağlıksız bir şekilde kilo kaybetmesi ve vücut ağırlığını kontrol etme takıntısı ile karakterizedir. Anoreksik bireyler, genellikle aşırı derecede düşük bir vücut ağırlığına ulaşmaya çalışırken, yemek yeme korkusu taşırlar. Kendilerini şişman hissetme eğilimindedirler.
2. Bulimia Nervoza: Bulimia, aşırı yeme dönemlerinin ardından kendini kusturma, aşırı egzersiz yapma veya laksatif kullanma gibi davranışlarla telafi etme durumudur. Bireyler, genellikle normal kilodadır, ancak yemek yeme ve kilo ile ilgili derin kaygılar taşırlar.
3. Binge Eating Disorder (Aşırı Yeme Bozukluğu): Bu bozukluk, kontrolsüz bir şekilde aşırı miktarda yemek yeme ile karakterizedir. Aşırı yeme dönemleri, genellikle duygusal stres, kaygı veya yalnızlıkla tetiklenir. Bireyler, bu durumdan sonra pişmanlık ve suçluluk hissi yaşayabilirler.

Yeme Bozukluklarının Nedenleri

Yeme bozukluklarının nedenleri karmaşık ve çok boyutludur. Genetik, çevresel ve psikolojik faktörlerin etkileşimi, bu bozuklukların gelişiminde rol oynar:

• Genetik Faktörler: Ailede yeme bozukluğu öyküsü olan bireylerde, bu bozuklukların gelişme riski daha yüksektir.
• Çevresel Etkiler: Medya, sosyal medya ve toplumun güzellik standartları, bireylerin beden imajını olumsuz etkileyebilir. Ayrıca, aile içindeki baskılar ve ilişkiler de etkili olabilir.
• Psikolojik Faktörler: Duygusal sorunlar, anksiyete, depresyon veya düşük özsaygı gibi durumlar, yeme bozukluklarının tetikleyicisi olabilir.

Yeme Bozukluklarının Belirtileri

Yeme bozuklukları, fiziksel ve duygusal belirtilerle kendini gösterebilir:

• Fiziksel Belirtiler: Aşırı kilo kaybı, yorgunluk, uyku sorunları, kalp ritmi bozuklukları ve sindirim sorunları.
• Duygusal Belirtiler: Düşük özsaygı, kaygı, depresyon, gıda hakkında obsesif düşünceler ve sosyal izolasyon.

Tedavi ve Destek

Yeme bozuklukları tedavi edilmesi gereken ciddi durumlardır. Tedavi genellikle multidisipliner bir yaklaşım gerektirir:

1. Psikoterapi: Bireysel terapi, grup terapisi veya aile terapisi, duygusal ve psikolojik sorunların üstesinden gelinmesine yardımcı olabilir. Bilişsel davranışçı terapi (BDT) sıkça kullanılan bir yöntemdir.
2. Beslenme Danışmanlığı: Bireylerin sağlıklı yeme alışkanlıkları geliştirmelerine yardımcı olmak için beslenme uzmanlarından destek almak önemlidir.
3. Medikal Destek: Gerekli durumlarda, doktorlar ilaç tedavisi önerebilir. Bu, depresyon veya anksiyete gibi eşlik eden durumların yönetilmesine yardımcı olabilir.

Sonuç

Yeme bozuklukları, bireylerin fiziksel ve duygusal sağlığını ciddi şekilde etkileyen karmaşık sorunlardır. Bu bozuklukları anlamak ve destek olmak, iyileşme sürecinde önemli bir adımdır. Eğer siz veya tanıdığınız birisi yeme bozukluğu belirtileri yaşıyorsa, profesyonel yardım almak büyük bir önem taşır. Unutmayın, iyileşme mümkündür ve her birey daha sağlıklı bir yaşam sürmek için destek alabilir.